30 Ekim 2020’deki deprem sonrası Büyükşehir Belediyesi tarafından ada bazında %30, parsel bazında %20 yetki ile başlatılan uygulama Şehir Plancıları Odası’nın açtığı dava sonucu “Mekansal Planlar Yapım Yönetmeliği’ne aykırı” bulunarak yürütmesi durdurulmuştu.

Konak Belediye Meclisi, 31 Aralık 2025’e kadar geçerli olmak üzere hasarlı binaların dönüşümünü hızlandırmak amacıyla yeniden “emsal artışı” kararı aldı.

Belediye yetkilileri, yeni kararla birlikte hem vatandaşlar hem de müteahhitler nezdindeki belirsizlikleri gidermeyi, dönüşüm projelerinin süresinde tamamlanmasını sağlamayı hedefliyor.

İzmir Ticaret Odası Yönetim Kurulu Üyesi ve Müteahhitler Federasyonu Yüksek İştişare Kurulu Baaşkanı İsmail Kahraman benzer bu uygulamaların plan tadilatına dayandırılmadan geçici formüllerle hayata geçirilmesinin, yeniden yargı süreçleriyle sekteye uğrama riskinin yüksek olduğunu ifade etti.

Kahraman konuyla ilgili olarak şu ifadelere yer verdi:

“Geçmiş uygulamada ruhsatlı projelerin dahi TMMOB Şehir Plancıları Odası’nın açtığı davalar yoluyla iptal edilmesi, kentsel dönüşüm sahasında tam bir kaos yaratmış; vatandaş ve yüklenici firmalar büyük mağduriyet yaşamıştı. Arsa sahipleri, “Ruhsat alıp inşaata başlıyoruz, ama dava açılıyor; proje hükümsüz kalıyor” diyerek endişelerini dile getirmişti.

Geçici çözümler yerine kapsamlı imar düzenlemesi

Yeni Kararın Kritik Noktaları ise süre uzatımı. 31 Aralık 2025’e kadar geçerli emsal artışı onayı projeyi bu tarihe yetiştiremeyen yapı sahiplerinin belirsizliğe düşmesi; yeni yürütmeyi durdurma kararlarına maruz kalma ihtimali olası ihtimaller. Sektör temsilcisi olarak benzer meclis kararlarının kalıcı yasal düzenlemeyle, yani “plan tadilatı” ile desteklenmesi gerektiğini düşünüyoruz . 30 Ekim 2020’de plan tadilatı yapılsaydı, bugün yaşanan belirsizlikler ve durdurma kararları ortaya çıkmazdı. Yarım kalan projelerin tamamlanması için acilen yasal uyum sağlanmalı. Çözümün geçici formüller yerine kapsamlı imar düzenlemelerinde yattığını düşünüyoruz. Emsal artışının kentsel dönüşüm için önemli bir kazanım olduğunun da altını çizmek isterim.

Konak Belediyesi’nin 2025 sonuna kadar geçerli yeni uygulaması, kentsel dönüşüm sürecini canlandıracak mı, yoksa bir kez daha yargı engeline mi takılacak, önümüzdeki aylarda göreceğiz. Vatandaşlar ve yüklenici firmalar, alınan meclis kararlarının yasal mevzuatla tam uyumlu hale getirilmesi ile bir ivme kazanacağı düşüncesindeyiz.

Sözleşme yaparken dikkatli olun

Önemli gördüğüm bir ayrıntıyı da paylaşmak istiyorum. Müteahhitlerin ve vatandaşların bu kapsamda yapacağı projelerde emsal artışı ile elde edilecek kazanımı ve olası iptaller karşısında dikkatli olmasında fayda var. Yapılan sözleşmelerde olumsuz bir durum ile karşı karşıya kalma ihtimalini atlamadan sözleşmelerde net bir şekilde ifade edilmesine dikkat edilmesi ve mutlak suretle iptal olacak gibi bir paylaşım modeli seçilmesini öneriyorum. Kazanımların ise projenin tamamlanmasından sonra  yapılan sözleşme doğrultusunda pay edilmesinin en doğru yöntemlerden biri olduğunu hatırlatmak istiyorum. Aksi durumda uzun hukuki süreçler tarafları telafisi zor bir süreç ile karşı karşıya bırakabilir diye düşünüyorum

Şehirlerimizde riskli yapı stoğu %60 ve üzerinde bu riskli  yapıların bir an önce dönüştürülmesi için kentsel dönüşüm projelerinin ve inşaat sektörünün desteklenmesi son derece önemli olduğunu ifade etmek isterim. Yeni yapılacak bir projenin 2025 yıl sonuna kadar yetmişe riski son derece yüksek bu nedenle vatandaşlarımız ve meslektaşlarımızın sözleşme yapma sürecinde dikkatli olmasını öneriyorum.