Türkiye'de en fazla insanın istihdam edildiği sektörlerden biri de inşaat. İnşaatta ekonomik kriz öncesinde 2 milyonu aşkın insan çalışıyordu. Bu rakam 2018 ve 2019 krizleri ile yarı yarıya düşse de 2020 yılında yeniden artışa geçti.

Ekonomik krizle beraber artan enflasyon en çok inşaat işçilerini vurdu.

Günlük ücret karşılığı çok ağır şartlarda çalışan inşaat işçilerinin ve ustalarının ücret artışları sınırlı oldu. 

Önceki yıllarda inşaat işçilerinin ücretleri asgari ücretin çok üstündeyken son yıllarda ücretli izin, tazminat, yol ve yemek ücreti gibi haklardan mahrum olan inşaatçılar asgari ücretlilerden daha düşük şartlarda çalışmaya başladı. 

2018 yılından bu yana asgari ücret yüzde 56 artış gösterirken inşaat işçilerinin ücretleri yüzde 35-40 civarında inşaat ustalarının ücretleri ise yüzde 25-30 artış gösterdi.

İnşaat işçilerinin günlük ücreti son 3 yılda 90 TL’den 120-130 TL’ye çıkarken, inşaat ustaların günlük ücretleri 130 liradan 160-170 liraya çıktı.

ASGARİ ÜCRETİN ALTINDA KALIYOR

İnşaat işçileri günlük ücretle çalıştıkları için Pazar günleri, resmi tatiller ve bayramlarda işe gitmediğinde ücret almıyor. İşçilerin yıllık izinleri bile bulunmuyor. Yol ücreti veya servis imkanı da olmayan işçiler birçok şantiyede yemek olmadığı için yemek ve yol ücretlerini de kendileri karşılıyor. İnşaat işleri sürekli olmadığı için sürekli olmadığı için işçiler sürekli sigorta giriş çıkışı yapıyor ve tazminat hakları oluşmuyor. Tüm bu şartlar hesaba katıldığında inşaat işçileri asgari ücretlilerden daha düşük olanaklara sahip oluyor.

ÇALIŞANLARIN ÇOĞU MESLEK HASTALIĞINA YAKALANIYOR

33 yıldır inşaat sektöründe çalışan inşaat kalfası Cemal Gelen, “İnşaatlarda çok ağır şartlar altında çalışıyoruz. İnşaat çalışanlarının çoğu bel fıtığı veya menisküs gibi meslek hastalıklarına yakalanıyor. İş çok ağır olduğu için çok fazla yıpranıyoruz. Bu ağır şartlara rağmen hiçbir sosyal imkanı yok. 33 yıldır şantiyelerde çalışıyorum 1 lira tazminat almışlığım yok. Yıllık izin yok, hafta sonu ücretli izin yok, bayramlarda ücret alamıyoruz, yol ücreti yok, çoğu şantiyede yemek yok. Yağmurlu günlerde çalışamıyoruz. Ayda sadece 24-25 gün çalışabiliyoruz. O da asgari ücrete denk geliyor. Yol ve yemek ücreti ve sosyal hakları da çıkardığımızda asgari ücretten daha düşük ücrete çalışıyoruz” dedi.

40 YAŞIN ALTINDA USTA YOK ÇÜNKÜ

Cemal Gelen sözlerini şu şekilde devam ettirdi, “Bizim yanımızda çalışan ustaların en genci 40 yaşında. Genç usta yetişmiyor. Çünkü inşaatın şartları çok kötü. Eskiden ücretleri iyiydi bu yüzden insanlar inşaatlarda çalışıp usta oluyordu. Şimdi gençler inşaatta ağır koşullarda çalışmak yerine fabrikalarda daha az ağır işlerde daha iyi şartlarda çalışıyor. En azından fabrikada sosyal hakları var. İnşaatta hiçbir şey yok. İnşaatta çalışan işçiler geçimini bile sağlayamıyor.”

İŞÇİLER ESKİDEN EV ALABİLİYORDU ŞİMDİ KİRASINI ZAR ZOR ÖDÜYOR

1990’lı yıllarda öğretmen ve polislerin yıllık izinlerinde ve yaz tatillerinde inşaatta çalışıp para biriktirdiğini belirten Gelen, “O dönemlerde inşaatta çalışan birisinin 3 haftalığı öğretmen ve polis maaşlarına eşitti. Öğretmenler yaz tatillerinde, polisler yıllık izinlerinde gelir bizim yanımızda çalışırlardı. İnşaatta şartlar eskiden çok iyiydi. Ben o dönemlerde kooperatiften taksitle ev satın aldım. Biraz zorlanıyordu ama inşaatta çalışan biri ev alabiliyordu. Şimdi bırakın ev almayı kirasını bile zar zor ödeyebiliyor” ifadelerine yer verdi.

ÇOK AĞIR VE RİSKLİ ŞARTLARDA ÇALIŞIYORUZ

17 yaşından bu yana inşaatlarda çalışan Korhan Demiröz, “Kışın dondurucu soğukta, yazın yakıcı güneşin altında çok zor şartlarda çalışıyoruz. İnşaat işleri hem çok ağır hem de çok riskli. En fazla iş kazası inşaatlarda oluyor. İnşatta çalışanların büyük kısmında kalıcı hatalıklar oluşuyor. İşçi ücretleri çok düşük olduğu için çalışanlar birikim yapamıyor. Emekli olanlar bile geçinemedikleri için gelip inşaatta çalışmaya devam ediyor. Çalışanların yarısı emekli. Sosyal haklar zaten yok. İnşaat sektöründe tazminatını alıp da işten çıkan yoktur. Bütün şantiyelerde durum bu şekilde. Kimse artık inşaatlarda çalışmak istemiyor. İnşaatta çalışanlar başka bir yerde iş imkanı bulduğunda hemen kaçıyor. İşçi ve usta ücretleri artmazsa çalışanlar inşaattan kaçmaya devam edecek.” şeklinde konuştu.