Toplu Konut İdaresi Başkanlığı’nın (TOKİ) tarafından hayata geçirilecek olan 250 bin Sosyal Konut Projesi’nden dar gelirlilerin bir ev satın almaya gücünün yetip yetmeyeceği tartışmalara neden oldu. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Murat Kurum’un “Biraz dişini sıkarak, biraz eşinden dostundan borç alarak, biraz ek mesai yaparak bu bedeli karşılayabilirler” açıklaması tartışmaların iyice alevlenmesine neden oldu.

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın (TCBM) her ay açıkladığı Konut Fiyat Endeksi, emlak piyasasını aydınlatıyor. Euronews'te yer alan habere göre; TCBM fiyatların nasıl değiştiğini ve bir konutun birim fiyatını duyuruyor. 

TCBM’ye göre Ocak 2010’da Türkiye'de bir konutun birim fiyatı (1 metrekare) 952 TL, 75 metrekare dairenin fiyatı ise 71 bin 370 Türk Lirası'ydı.  75 metrekare konutun fiyatı  İstanbul’da 106 bin 118 Türk Lirası, Ankara’da 67 bin 88 Türk Lirası ve İzmir'de 75 bin 758 TL iken aynı tarihte aylık net asgari ücret ise 577 Türk Lirası olarak ödeniyordu. 

Buna göre Ocak 2010’da 75 metrekarelik bir ev için 124 asgari ücret ödenmesi gerekiyordu. Aynı ebattaki bir konut için İstanbul’da 184 asgari ücret, Ankara’da 116 asgari ücret ve İzmir’de 131 asgari ücret ödenmesi yeterli oluyordu. 

Temmuz 2022’de ise Türkiye genelinde bir konutun birim fiyatı 13 bin 936 Türk Lirası'na ulaştı. Bu durumda 75 metrekarelik bir konutun fiyatı 1 milyon 45 bin Türk Lirası oluyor. Aynı büyüklükteki evin İstanbul’da fiyatı 1 milyon 694 bin lira iken Ankara’da 746 bin Türk Lirası; İzmir’de ise 1 milyon 217 bin Türk Lirası olarak değişiyor.

Bu durumda 2022 Temmuz'da 75 metrekarelik bir konut satın alabilmek için bir asgari ücretlinin 190 aylık maaşını ödemesi gerekli. Bu rakam İstanbul’da 308 ay, Ankara’da 136 ay ve İzmir’de 221 ay olarak değişiyor. Bu da şu anlama geliyor: 

- Asgari ücretli bir kişi 75 metrekare konut alabilmek için yemeden içmeden 26 sene boyunca her ay maaşının tümünü ev için ödemeli. 

Diğer taraftan 2022 Temmuz'da asgari ücrete yapılan yüzde 30 zamla, bir ev için ödenmesi gereken aylık asgari ücret miktarı azaldı. Bu miktar Haziran 2022 tarihinde 375 ay olarak belirlenmişti. 

Türkiye genelinde 75 metrekare bir ev için 2010 Ocak'ta 124 aylık asgari ücret gerekirken, 2022 Temmuz'da bu süre 190 ay oldu. İstanbul’da bu süre 184 aydan 308 aya; Ankara’da 116 aydan 136 aya ve İzmir’de 131 aydan 221 aya yükseldi. 

2019 ve 2020 başında asgari ücrete gelen zamlar sonrasında asgari ücretin puanı konut fiyat endeksini geride bırakıyor. Bu durum asgari ücretin konut fiyatlarından daha çok yükseldiği anlamını taşıyor. 2021 Haziran'da bile asgari ücret ev fiyatlarından daha çok arttı. 2022 yılında çok sert şekilde konut fiyat endeksinin, asgari ücret endeksini aştığı görüşüyor. Bu da asgari ücretlinin konut alım gücünün düştüğünü ortaya çıkarıyor.