Kiralık konut piyasası dengeleniyor. Pandemi sonrasında çok sert yükselişler gösteren kira bedelleri nedeniyle yüzde 25 sınırlaması getirilmiş 2 yıl devam eden uygulama bittiğinde kiralardaki artış oranı yüzde 65.93 seviyesinde gerçekleşmişti. Enflasyon azaldıkça kira artış rakamları da gerilemeye başladı. Aralıkta 12 aylık ortalama enflasyona göre kira artışı yüzde 35.91’e kadar indi. Resmi oran bu olsa da piyasa verileri artışın daha sınırlı kaldığını gösteriyor.
YILLIK YÜZDE 30’UN ALTINDA
Sahibinden.com’un, Bahçeşehir Üniversitesi Ekonomik ve Toplumsal Araştırmalar Merkezi (BETAM) işbirliğiyle hazırladığı “sahibindex Kiralık ve Satılık Konut Piyasası Görünümü” raporunun kasım ayı sonuçlarına göre, bir önceki yılın aynı ayına kıyasla ortalama cari kira metrekare fiyatındaki artış ülke genelinde yüzde 28.3, İstanbul’da yüzde 35.6, Ankara’da yüzde 35.9, İzmir’de ise yüzde 25.8 olarak gerçekleşti. Veriler, kiraların nominal olarak artmaya devam ettiğini ancak önceki yıllara kıyasla artış hızının belirgin şekilde yavaşladığını ortaya koyuyor.
REEL DÜŞÜŞ SÜRÜYOR
Reel (enflasyondan arındırılmış) kira fiyatları ise piyasanın yönünü daha net gösteriyor. Cari kira fiyatlarındaki artışın aylık enflasyondan düşük olması sonucu reel kira fiyatları ülke genelinde, Ankara’da ve İzmir’de düşerken, İstanbul’da yükseldi. Reel kira fiyatları önceki yılın aynı ayı ile karşılaştırıldığında ise ülke genelinde yüzde 2.1 ve İzmir’de yüzde 4 azalırken, İstanbul’da yüzde 3.4 ve Ankara’da yüzde 3.7 arttı. Bu tablo, özellikle büyükşehirlerde kira baskısının tamamen ortadan kalmadığını ancak ülke genelinde bir dengelenmeye yöneldiğini ortaya koydu. NE ANLAMA GELIYOR? Kiralık konut piyasasında yaşanan gelişmeler, fiyatların sert biçimde gerilediği bir tabloya değil; talebin zayıfladığı, artış hızının yavaşladığı ve fiyatlama davranışlarının değiştiği bir sürece işaret ediyor. Uzmanlara göre bu dönem, kiralarda ani düşüşten çok, aşırı yükselişlerin törpülendiği ve piyasanın daha rasyonel bir zemine oturduğu bir geçiş süreci olacak.
TALEP MEVSIMSEL DÜŞÜŞTE
Rapora göre, kiralık konut talep göstergesinde eylül ayında belirgin hale gelen düşüş kasım ayında da devam etti. Kiralık konut talep endeksi bir önceki aya kıyasla yüzde 10.8 düşük, bir önceki yılın aynı ayına kıyasla ise yüzde 7.9 daha yüksek oldu. Raporda, kiralık konut talebinde bir ayda görülen düşüşün mevsimsel etkiden kaynaklandığı vurgulandı. Genellikle kiralık konut talebi nisan ve temmuz ayları arasında yükselirken takip eden aylarda azalıyor, aralık ayında ise bu azalış son buluyor.
İLANDA DAHA UZUN KALIYORLAR
Rapordaki en dikkat çekici değişimlerden biri kiralık konut ilanlarının ilanda kalma süresinin uzaması oldu. Kapatılan ilan yaşı, kasım ayında bir önceki aya kıyasla ülke genelinde 3.3 gün, İstanbul’da 2 gün, Ankara’da 4 gün, İzmir’de 4.1 gün uzadı. Buna göre, kapatılan ilan yaşı ülke genelinde 30.1 gün, İstanbul’da 26.7 gün, Ankara’da 28.5 gün, İzmir’de 36.6 güne çıktı. Uzmanlar, bu gelişmenin kiralık konut talebindeki zayıflamayla doğrudan ilişkili olduğunu belirtiyor. Yüksek kira bedelleriyle açılan ilanların daha uzun süre kiracı bulamaması, ev sahiplerinin fiyatlama davranışını yeniden gözden geçirmesine neden oluyor.