İzmir'in en büyük ilçesi olan Buca sınırlarında kalan ve 1967 yılında 'Gecekondu Önleme Bölgesi (GÖB)' ilan edilen alanda kalan 50001 ada 2 ve 3 parsel, 50134 ada 1 parsel ve 500029 ada 1 sayılı parselin imar planları yayımlandı.
Ege’desonsöz’de yer alan habere göre; mülkiyeti Buca Belediyesi, İzmir Büyükşehir Belediyesi ve Maliye Hazinesi'ne ait taşınmazlar için TOKİ tarafından hazırlanan imar planları yeniden askıya çıkarıldı. Geçmiş mahkeme kararları ve yeni hazırlanan plan notlarıyla yeniden gündeme geldi. İzmir Büyükşehir Belediyesi İmar ve Şehircilik Dairesi Başkanlığı tarafından hazırlanan teknik yazılarda, söz konusu planlama alanının hukuki süreci ve yeni planın gerekçeleri ayrıntılı şekilde aktarıldı.
2017 yılında TMMOB Şehir Plancıları Odası tarafından açılan dava sonucunda, İzmir 3. İdare Mahkemesi planın “hara alanı” dışındaki bölümlerinin iptaline karar vermişti. Bu karar, Büyükşehir Belediyesi tarafından temyiz edilmiş; Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu ise 2019 yılında iptal kararını bozmuştu.
Bununla birlikte, planlama alanına ilişkin önceki 1/5000 ve 1/1000 ölçekli plan değişiklikleri, İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin açtığı davalar sonucu İzmir 7. İdare Mahkemesi tarafından iptal edildi. Mahkeme kararlarında, önerilen konut düzenlemelerinin ilave nüfusun ihtiyaç duyacağı sosyal ve teknik altyapı alanlarını karşılamadığı, su deposu ve pompa istasyonu bulunan parsellerin “park alanı”na dönüştürülmesinin altyapı hizmetlerini olumsuz etkileyebileceği, ayrıca eğitim ve belediye hizmet alanlarının eşdeğer şekilde karşılanmadığı tespitlerine yer verildi.
2023 ve 2024 yıllarında açılan yeni davalarda da benzer gerekçelerle yürütmenin durdurulması ve planların iptali yönünde kararlar alındı.
Yeni hazırlanan imar planında, 1965–1970’li yıllarda Gecekondu Önleme Bölgesi kapsamında değerlendirilen ancak tapu verilmeyen taşınmazlara ilişkin mülkiyet sorunlarının giderilmesi amaçlanıyor. Bu kapsamda, Maliye Hazinesi mülkiyetinde olup önceki planda “Belediye Hizmet Alanı” olan yaklaşık 2.850 metrekarelik bölüm “Konut Alanı” olarak düzenlendi.
Buca Belediyesi’ne ait 50001 ada 2 ve 3 numaralı parseller, hem hak sahiplerinin kullanımına açılmak üzere konut alanı hem de belediye hizmet alanı (eğitim, sosyal ve idari tesis alanı) olarak planlandı. Mevcut otopark alanı ise korundu. İlave nüfusun ihtiyaç duyacağı sosyal donatı alanları için 50029 ada 1 numaralı parsel “Sosyal Tesis Alanı” olarak belirlendi.
Plan açıklamalarında, kişi başı 22,5 metrekare donatı standardının sosyal tesis alanı üzerinden karşılandığı, daha önce eğitim tesisi olarak görünen ancak rehabilitasyon merkezi olarak kullanılan yapının da bu doğrultuda değerlendirildiği belirtildi.
Yeni oluşturulan konut alanı, bölgedeki yapılaşma koşulları dikkate alınarak “yüksek yoğunluklu konut alanı” (301–600 kişi/ha) olarak tanımlandı. Planın, hem hak sahiplerinin mağduriyetlerinin giderilmesi hem de bölgedeki sosyal altyapı ihtiyacının karşılanmasını hedeflediği kaydedildi.
Plan açıklama raporunda şu ifadeler yer aldı:
Söz konusu İmar Planı ile; ilçe sınırları içerisinde bulunan 1965-1970'li yıllarda Gecekondu Önleme Bölgesi dahilinde bulunan taşınmazlardan 775 sayılı kapsamında değerlendirilip tapuları verilmeyen taşınmazların durumu ile ilgili olarak; Maliye Hazinesi mülkiyetinde bulunan ve imar planında "Belediye Hizmet Alanı" olarak ayrılan taşınmazın yaklaşık 2.850 m² lik kısmının "Konut Alanı" olarak ayrılarak söz konusu sorunun giderilmesine ilişkin 1/5.000 Ölçekli Nazım İmar Planı hazırlanmıştır. Bunun yanı sıra halihazırda 50001 ada 3 numaralı parselin dışına yapılmış olan ve metruk durumdaki rehabilitasyon merkezinin parsel ile uyuşmazlığı da giderilmiştir. Planın amacı, bölgede geçmişte yürütülen kamulaştırma işlemleri neticesinde tapularını alamayan ve mülkiyet sorunları yaşayan hak sahiplerinin mağduriyetlerinin giderilmesidir. Bu doğrultuda hazırlanan 1/5.000 Ölçekli Nazım İmar Planı ile;
- Buca Belediyesi mülkiyetinde bulunan 50001 ada 2 ve 3 numaralı parsellerin bir kısmı hak sahiplerine verilmek üzere "Konut Alanı", bir kısmı ise "Belediye Hizmet Alanı (İ.B.Ş.B. Belediye Hizmet Alanı (Eğitim, Sosyal, Kültürel ve İdari Tesis Alanı))" olarak planlanmıştır. Otopark alanı ise korunmuştur.
- İlave konut alanlarının ihtiyaç duyacağı sosyal donatı alanlarının karşılanabilmesi için mülkiyeti Maliye Hazinesine ait 50029 ada 1 numaralı parsel, "Sosyal Tesis Alanı" olarak düzenlenmiştir.
- Planlı Alanlar İmar Yönetmeliği gereği getirilen nüfusa karşılık ayrılması gereken her bir donatı alanının müstakil olarak ayrılması mümkün olmadığından yönetmelik gereği ayrılması gereken toplam kişi başı 22,50 m² olan donatı alanı bölgenin ihtiyacı olan sosyal tesis alanı olarak ayrılmıştır.
- Bunun yanı sıra iptal edilen planda eğitim tesisi olarak gösterilen alan her ne kadar bir önceki planda da eğitim tesisi olarak görünse de aslında rehabilitasyon merkezi olarak kullanılmakta olup alan içerisinde bu kullanıma ait yapı bulunmaktadır. Mülga plan üzerindeki gösterimde açıklamada da bu duruma yer verilmiştir.
- 50001 ada 2 ve 3 sayılı parselin yaklaşık 2.850 m²'lik kısmının konut alanı olarak, bir kısmının da park ve belediye hizmet alanı (eğitim, sosyal ve idari tesis alanı) olarak ayrılması ile hem hak sahiplerinin mağduriyetlerinin giderilmesi hem de yeni oluşacak konut alanlarının gereksinim duyacağı sosyal altyapı alanlarının karşılanması hedeflenmiştir.
- Gelişme Konut Alanı olarak önerilen alanda bölgesel yapılaşma koşulları dikkate alınarak çevresi ile uyumlu olacak şekilde yüksek yoğunluklu konut alanı (301- 600 kişi/ha) olarak belirlenmiştir.
KAYNAK: EGEDESONSÖZ