Uzun süre Dış Ekonomik İlişkiler Kurulu (DEİK) Avrupa başkanlığını yürüten Torunoğulları, Hollanda ? Türkiye ilişkilerinde de önemli rol oynuyor. Geçtiğimiz aylarda yaşanan Hollanda krizinin hemen ertesinde, Hollanda Dışişleri Bakanı Torunoğulları'nı ziyarete gelerek, şirket çalışanlarıyla yemek yemesi ve pozitif mesajlar vermesi, iki ülke arasında ilişkilerin yumuşamasında etkili olmuştu. Torunoğulları, şu anda Almanya'yla yaşanan gerilimin, Hollanda'yla yaşananların bir tekrarı olduğunu sölüyor. Edelstaal Grubu ve Orka Otelleri Yönetim Kurulu Başkanı Turgut Torunoğulları ile gelişmeleri konuşuldu.

İlginç bir hikayeniz var. Kısaca anlatır mısınız? 

Hollanda'ya 1980'de gittim. 1981'de Edelstaal Grup'ta pazarlamacı olarak işe başladım. 1988'de yavaş yavaş hisse devralarak çalıştığım şirkete ortak olmaya başladım. Şu anda üretimde Belçikalılarla ortağız, pazarlama ise yüzde 90 bizim aileye ait. Sonra orada kazandığımız paralarla yatırım yapmaya karar verdik. Türkiye'de Orka markalı bir otel zinciri kurduk. Ardından Hollandalı ve İngilizlerle inşaat işine girdik. 

Turizmde kapasiteniz nasıl? 

İstanbul, Fethiye, Marmaris ve İzmit'te otellerimiz, 8 bine yakın yatağımız var. Otel sayımız 14 ama yatak sayımız daha fazla çünkü ev, otel tatil köyü yapıyoruz ve sattığımız apartları da işletiyoruz.

Bakan anadolu sofrasında

Hollanda'yla yakın zamanda bir kriz yaşadık. Avrupa'da nasıl yankı buldu bu olay?

Hollanda ve Türkiye 400 yıllık dost. Yakın zamana kadar hiçbir sorun da yoktu. Hatta Sayın Cumhurbaşkanımız Hollanda'ya geldi. İlişkiler güçlendi. Hollanda'nın Türkiye'de 22 milyar yatırımı var. İhracat fazlası verdiğimiz nadir ülkelerden biri. Hollanda'da 500 binin üzerinde insanımız yaşıyor. 17-18 bin işyerimiz, 7-8 milyar ciromuz var. Bu kadar güzelliğin içinde hiç beklemediğimiz bir olay gerçekleşti. Tabii biz bu olayda Avrupa'da yaşayan Türkler olarak çok üzüldük. Sonuçta bu olay en çok Hollanda'daki siyasetçilerin işine geldi. Çünkü anketlere göre bu olaylardan sonra oylar birden yön değiştirdi.  

Sonra olayın yumuşamasında sizin de büyük katkılarınız oldu değil mi? 

Krizin ikinci günü Hollanda dışişleri bakanı bizim şirkete geldi. Çalışanlarımızla beraber Anadolu sofrasında yemek yedi. "İstenmeyen bir olay oldu, bu bizim dostluğumuzu bitiremez. Ben sizin oylarınızla seçildim, ben sizin de bakanınızım, sağduyulu olalım açıklaması yaptı" dedi. Bununla da kalmadık. Mayıs ayında Hollanda Türk İş Konseyi'nin de katılımıyla Marmaris'te bizim otellerde büyük bir toplantı yaptık. 500 milyarlık firmalar geldi. 

ŞU ANDA BİRAZ KIRGINLIK VAR

Şimdi Hollanda'da durum nasıl?

O dönem Türklerin verdiği tepki Hollanda'da çok ses getirdi. Çünkü bu o zamana kadar orada hiç görülmemiş bir şeydi.Tabi biz Hollanda'da yaşayan Türkler olarak orada çok iyi noktadaydık. Şimdi bir kırgınlık var. Şu anda tek istediğimiz Avrupa ile Türkiye arasındaki sıkıntının bitmesi. Avrupa  yatırıma doymuş durumda. Türkiye ise yabancı  için hala cazip

STK'LAR 'BASKI DURSUN' DİYECEK

Hollanda'da Türk iş dünyasına veya vatandaşlara bir tepki var mı peki?

İnsanlar arasında kırgınlık var. Bu politikalara da yansıyor. 2018'de Hollanda'da bir kanun çıkacağı söyleniyor. Buna göre eğer Türkiye'de malvarlığın varsa, Hollanda'da işsizlikten veya sağlık durumundan aldığın para kesilecekmiş. Zamanında adam, yememiş, içmemiş çalışmış, 3 daire yapmış. Yaşlanmış, hastalanmış. Şu anda çalışamıyor. Onlar da diyor ki "Git evini sat, onun parasını harca". Biz bunu kabul etmek istemiyoruz. Önlemini şimdiden almak istiyoruz.

Ne yapmayı planlıyorsunuz?

9'uncu aydan itibaren Hollanda'daki sivil toplum kuruluşları olarak tekrar bir hareket başlatmayı düşünüyoruz. Bazı Türklerin üzerindeki baskıların kaldırılması talebinde bulunacağız.

Sizin de pek çok sektörde yabancı ortaklarınız var. Onlar ne diyorlar Türkiye- Avrupa arasındaki bu bu gerilimlere?

Evet bizim çok ortaklı bir yapımız var. Her projemizde yüzde 25-30 oranında yabancı ortağımız var. Tabii ki gelişmeleri merak edip soruyorlar. Fakat bizim ortaklarımız siyasetçi değil yatırımcı. Ben 30 senedir bu insanlarla iş yapıyorum. Bizi de Türkiye'yi de iyi tanıyorlar, onlar da bu sürecin geçici olduğunu biliyorlar.

Son 1 yılda yaşadığımız olaylar olmasa güneyde ev fiyatları bu rakamların %50 üstünde olacaktı. 

ALMANYA KRİZİ 2. HOLLANDA VAKASI

Sizce uygulanan bu politika Almanya seçimleriyle mi alakalı? 

Her siyasetçi şu anda oy düşünüyor. Ekim ayında da seçim var. Bu olayların biraz da bu yüzden alevlendirildiğini düşünüyorum. Bunun benzerini Hollanda'da da yaşadık. Benzer bir senaryonun da şimdi Almanya'da devreye alındığını düşünüyorum.

O zaman gerilimin seçimden sonra biteceğini düşünüyorsunuz?

Ekime kadar bu kriz rölantide gider, ekimden sonra ise yeni hükümetle birlikte yumuşamaya başlar. Hem Hollanda'daki hükümet hem Almanya'daki hükümet kurulduğunda 2017 sonunda, 2018'de Avrupa'yla ilişkilerimiz eski seviyesine gelecek diye düşünüyorum.

Yatırımcılar için Türkiye hala çok cazip

Alman politikacılardan Türkiye'ye yatırımların kesilmesi yönünde çağrılar geliyor.  Avrupalı yatırımcılar ne düşünüyor bu konunda? 

Almanya'nın da Hollanda'nın da Türkiye'de çok büyük yatırımları var. Bırakıp gidecek değiller. O yüzden iş adamları her zaman politikacıları zorlar. Türkiye şu anda biraz duraklamış olabilir ama bundan 3-4 yıl önce Avrupalı işadamları Türkiye'ye gelmek burada yatırım yapmak için sıraya giriyordu. Avrupa artık yatırıma doymuş durumda. Yatırımcılar da Türkiye gibi daha cazip pazarlar istiyorlar ve bu problemlerden, sıkıntılardan dolayı Avrupalı yatırımcı da şaşkınlık içine girdi. Yatırımcı parayı nerede kazanırsa oraya gider. Türkiye şu anda her ne kadar Avrupalı siyasetçiler tarafından riskli olarak gösteriliyorsa da iş adamları burayı hala cazip bir pazar olarak görüyor. Bu son dönemde gelen büyük yatırımlardan da net bir şekilde görülüyor.

FETHİYE'DE DEV TEMA PARK YAPIYORUZ

Sırada yeni yatırımlar var mı? 

Fethiye Ovacık'ta 50 bin metrekare alanda, 40-50 milyon TL yatırımla İngilizlerle ortak büyük bir tema park yapıyoruz. Bu projenin birinci aşamasında tema park, ikinci aşamasında villalar ve otel de olacak.  Zaten bu arazinin çevresinde daha önceden yaptığımız konutlar, villalar ve apartlar da var. Bu Tema Park projesiyle o konutlar da değer kazanmış olacak. En geç 2019'da tema parkı bitirmek istiyoruz. Bu arada 1999'dan bu yana Fetiye'de de İngilizlerle ve Almanlarla ortak inşaat işi yapıyoruz. Müşterilerimizin yüzde 80'den fazlası yabancı. Bu sayede ülkemize her yıl 40-50 milyon euro getirmiş oluyoruz. İzmit'te bir projemiz vardı. Şimdi 75 bin metrekare üzerine ikinci projeyi başlatıyoruz. Marmaris'ta büyük bir plaj, fethiye'de 5 yıldızlı otel ve konut projelerimiz de var.

Yurtdışında otel yatırımı yok mu? 

Amsterdam'da da Orka markasıyla otel açma hedefimiz var.

Seçimler yüzünden alevlendirildi

Şimdi Almanya'yla da gerilimli bir süreç yaşıyoruz. Hollanda'nın ardından bu süreci nasıl değerlendiriyorsunuz?

Avrupa'da bizim 5 milyon 600 bin nüfusumuz var. Bunların arasında savcısı var, hakimi var. 140 binin üzerinde girişimci var. Yaratılmış 80-90 milyar euro ciromuz var. Yüksek okullarda okuyan onbinlerce öğrencimiz var. Avrupa'da böyle bir Türk gücü var. Türkiye'nin ne kadar Avrupa'ya ihtiyacı varsa, Avrupa'nın da bir o kadar Türkiye'ye ihtiyacı var. Yıllarca Avrupa Birliği'ne gireceğiz diye her şeyi kabul etmişiz. O yüzden şu anda Türkiye'nin sergilediği tavrı da doğru buluyorum. Seçimlerden sonra bu durumun düzeleceğini düşünüyorum.